Zorza polarna

Zorza polarna fascynowała mieszkańców północy od wieków, a ludzie starali się zrozumieć przyczynę tego niezwykłego zjawiska. Według starej fińskiej legendy to mityczny lis, biegający po ośnieżonych wzgórzach i rozsypujący pod niebo swoim ogonem drobinki śniegu tworzy ten niezwykły spektakl. Stąd wzięła się fińska nazwa tego zjawiska revontulet, którą możemy przetłumaczyć jako lisi ogień.

Starogrenaldzkie, inuckie podania mówią, że zorze polarne pojawiają się, gdy dusze zmarłych grają na niebie w piłkę czaszką morsa. Eskimosi byli w stanie usłyszeć dźwięki zorzy, które są spowodowane były tym, że dusze stąpają po lodowatym, ubitym śniegu w niebie. Z tego wynikało, że w niebie musi być dużo zabawy. Jednak zwykły śmiertelnik nie mógł oglądać zbyt dużo tańczących świateł, gdyż narażał się na szaleństwo. Inne eskimoskie legendy mówią, że zorzę polarną tworzą przodkowie tańczący wokół ceremonialnego ogniska. Wikingowie wierzyli zaś, że rozbłyski świateł na nocnym niebie to zbroje Walkirii czyli wojowniczek – dziewic. Mimo że dziś znamy naukowe wytłumaczenie tego zjawiska, zorze polarne są równie niezwykłym przeżyciem co tysiące lat temu. Zorza powstaje w jonosferze, najczęściej na wysokości 100 – 150 kilometrów. Słońce wyrzuca elektrony i protony, które natrafiając na atmosferę ziemską, pobudzają azot oraz wodór i w wyniku reakcji dochodzi do zjawiska świecenia. Pole magnetyczne ziemi powoduje, że cząstki wnikają w atmosferę w pobliżu bieguna magnetycznego Ziemi.

Zorze mogą przybierać różne kształty i formy: pasma, łuki, kurtyny, promienie, korony i inne. Rozbłyski kolorowych fal tworzą prawdziwy spektakl! Najczęściej można zobaczyć zorze barwy zielonej, żółtej i czerwonej oraz białe. Kolor zjawiska jest skutkiem różnej intensywności linii emisyjnych i zależy też od rodzaju gazu. Na czerwono i na zielono świeci tlen, natomiast azot świeci w kolorach purpury i bordo. Lżejsze gazy - wodór i hel - świecą w tonacji niebieskiej i fioletowej.

Zorza polarna znana jest nam też jako aurora borealis. W wierzeniach starożytnych rzymian Aurora była boginią brzasku i świtu, greckie słowo Boreas oznacza północy wiatr. Warto jednak wiedzieć, że nazwa ta używana jest tylko na półkuli północnej, natomiast na półkuli południowej zorzę określa się jako aurora australis.

W Europie zorzę polarną najczęściej można zaobserwować na Islandii, w Norwegii oraz w Finlandii. Tam niebo rozbłyska kolorowymi falami około 100 razy w roku. Najlepszymi miesiącami do obserwacji zorzy polarnej są październik, luty i marzec. Zorza pojawia się zwykle pomiędzy godziną szóstą po południu a pierwszą w nocy. Najlepiej obserwować zorzę polarną z dala od świateł miast. Również pełnia księżyca może sprawić, że zorza wyda się nam bledsza. Oczywiście wszystko zależy też od pogody, nagłe zachmurzenie skutecznie uniemożliwi nam podziwianie tego zjawiska. Warto zwrócić również uwagę na aktywność słoneczna, im większa, tym większe są nasze szanse na pojawienie się zorzy. Niektórzy żartują, że polowanie na zorzę polarną przypomina zabawę ciuciubabkę, ale nagroda warta jest wszelkiej cierpliwości.

Jeśli wybieracie się na północ, koniecznie sprawdźcie, jakie są szanse, na zobaczenie zorzy polarnej! Klikając w poniższy link przejdziecie do prognozy:

http://www.gi.alaska.edu/AuroraForecast